چگونگی بازنمایی آسیب‌های اجتماعی کودکان و نوجوانان در مستندهای اجتماعی پس از انقلاب اسلامی ایران

هدف از این تحلیل فهمیدن دو مطلب است: اول بررسی این نکته که مسائل و آسیب­های اجتماعی کودکان و نوجوانان در مستندهای اجتماعی پس از انقلاب چگونه بازنمایی شده‌اند، دوم این که در فیلم‌های مورد بررسی از بین چهار نهاد خانواده، دولت، مدرسه و وسایل ارتباط جمعی کدام یک بیشتر به عنوان مقصر اصلی در پیدایش آسیب­ های اجتماعی کودکان و نوجوانان شناخته شده ­اند؟

چارچوب نظری مقاله متأثر از تقسیم‌بندی جان هاگان در مورد مسائل اجتماعی است، فیلم­ ها با سه رویکرد کارکرد گرایی، تضاد و کنش متقابل نمادین با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی مورد تحلیل قرار گرفته ­اند.

نتایج تحقیق بدین گونه بود که مستندهای اجتماعی ساخته شده در سال­ های اولیه انقلاب به دلیل باز بودن فضای سیاسی و اجتماعی کشور با استفاده از رویکرد تضاد به بازنمایی آسیب­ های اجتماعی پرداخته ­اند، یعنی بیش از هر چیز تضاد طبقاتی موجود در جامعه به عنوان عامل پیدایش مسائل اجتماعی کودکان و نوجوانان مطرح شده است.

با گذشت زمان یعنی در دهه هفتاد و هشتاد شاهد تغییر رویکرد مستند سازان هستیم و فیلم ­ها با رویکرد کارکردگرایی و در مواردی کنش متقابل نمادین به بررسی آسیب­ های اجتماعی پرداخته ­اند، یعنی مواردی همچون فقر اقتصادی، عدم کنترل و نظارت خانواده­ها، همنشینی با دوستان و غیره به عنوان عوامل مؤثر در پیدایش آسیب‌های اجتماعی مطرح می ­شوند.همچنین خانواده بیش از هر نهاد دیگری در فیلم­ های مورد بررسی به عنوان عامل اصلی پیدایش آسیب­ های اجتماعی معرفی شده است.